Πως θα καταφέρω να βρω καλό κόσμο για την IT εταιρία μου; (Human resources, Greek IT) με απλά λόγια

Πολλές φορές μου κάνουν την ερώτηση ή μάλλον, την παρατήρηση/απορία, τι πρέπει να κάνω για να φέρω καλό κόσμο στην ΙΤ εταιρία μου;, γιατί δεν μπορώ γρήγορα να προσελκύω ταλέντα; Η δραστηριότητα μου χρόνια με το Java Hellenic User Group αλλά και η εμπειρία μου σαν επαγγελματίας στον χώρο με έχει κάνει να βγάλω κάποια προσωπικά συμπεράσματα.

1. Γενικά

Δεν ξέρω αν κατέχω την απόλυτη αλήθεια και αν θα συμφωνήσετε με όλα όσα γράψω παρακάτω, αλλά είμαι σίγουρος για ένα πράγμα, εμείς οι άνθρωποι της τεχνολογίας, πόσο μάλλον, οι προγραμματιστές και λοιποί του χώρου, δεν εκφραζόμαστε καθαρά, πολλές φορές γιατί φοβόμαστε, γιατί δε θέλουμε ή θεωρούμε πράγματα αυτονόητα. Αυτό είναι λάθος γιατί έτσι δε βοηθάμε ή τουλάχιστον δεν κάνουμε κατανοητή την κατάσταση και στην πλευρά των ανθρώπων που θα θελήσουν να σε προσλάβουν ή να ενδιαφερθούν για το ταλέντο σου.

Η κρίση, φέρνει σιγά σιγά αλλαγές στον τρόπο που ο κάθε ένας από εμάς σκέφτεται πιθανές αλλαγές ή μετακινήσεις. Θεωρώ οτι παρόλο που ο παράγοντας λεφτά είναι πια σε μειονεκτική θέση - (κάτι το οποίο κατανοώ) ήρθε ο καιρός που εργαζόμενοι προσπαθούν να κερδίσουν σε τομείς που κάποτε δεν το σκεφτόμασταν. Τέλος, μπορούμε για την ώρα να δεχτούμε το γεγονός οτι παρά τη μεγάλη ανεργία στη χώρα μας ο χώρος της πληροφορικής συνεχίζει να έχει μια τουλάχιστον σταθερή πορεία σε οτι έχει να κάνει με τη ζήτηση, πόσο μάλλον, σε πιο συγκεκριμένους παραγωγικούς τομείς όπως το software development και λιγότερο σε υποστηρικτικά profile (support, hi profile tech support - custom platforms κτλ) τα οποία είναι εξαρτημένα από την ευρύτερη οικονομική κατάσταση, μιας και ακόμα στη χώρα μας ο τομέας της Πληροφορικής σε κάθε οργανισμό είναι ένα από τα πρώτα θύματα σε μειώσεις ή κατάργηση (κακώς για μένα).

2. Σημεία και Παράγοντες από τη μεριά του εργοδότη.

2.1 Χρήματα

Θα ήταν ψέματα να μη βάλουμε τα χρήματα σαν έναν από τους κυριότερους λόγους που κάποιος θα διαλέξει μια δουλειά. Πόσο μάλλον, σε καιρό κρίσης που ακόμα και μειώσεις να μην έχεις δεχτεί από τον εργοδότη σου η φορολογία και οι extra φόροι έχουν κουτσουρέψει 10-20% του καθαρού σου εισοδήματος, μια καλύτερη οικονομική προσφορά είναι μεγάλο δέλεαρ. Από την άλλη θα ήταν ανώριμο από τη μεριά μας (εργαζόμενοι) να μην κατανοήσουμε τις δυσκολίες της εποχής και την έλλειψη ρευστότητας ή γενικότερης δυναμικής οικονομικής δραστηριότητας. Οι μισθοί έχουν μειωθεί σε νέα επίπεδα. Αρκεί αυτή η διόρθωση ή μάλλον, νέα κατάσταση να μη φτάνει στα όρια του παραλόγου. Άρα Λοιπόν, θέλουμε και οι 2 πλευρές να έχουν μια λογική προσέγγιση στο θέμα μισθού.

Αυτό που έχω να προτείνω στον οποιοδήποτε μελλοντικό εργοδότη είναι να ξεπεραστεί αυτό το ταμπού με τις ομιχλώδεις οικονομικές προτάσεις. Είναι πιο τίμιο να θέσει ένα ταβάνι στο τι λεφτά μπορεί και θέλει να δώσει ή να γίνει κατανοητό από ένα σημείο και μετά. Ας σταματήσουμε πια με τις συνεντεύξεις επί συνεντεύξεων που τελικά έχουν σαν σκοπό το παζάρι 100 ή 200 euro πιο κάτω. Καθαρές Λοιπόν, προτάσεις. Τέλος, δεν είναι πάντα ευχάριστο και τις πιο πολλές φορές προσωπικά δε δίνω καν σημασία σε bonus packages με μορφή - κάποιου εταιρικού δείκτη, ή μέσα από μια πολύπλοκη εξίσωση με Αν και Αν και Αν τότε θα πάρεις είτε τόσα λεφτά είτε μερικές μετοχές. Μπορούμε να πάμε σε πιο απλά μοντέλα ανταμοιβής των καλών εργαζομένων με πιο καθαρούς όρους και άμεσα εξαρτημένους με στόχους και deliverables, ας είναι πιο καθαρό και κατανοητό.

Ίσως εξαιτίας της κρίσης πρέπει να γίνει κατανοητό οτι μιας και υπάρχει μια τάση για μειωμένες χρηματικές αμοιβές γενικά, ο κόσμος κάνει στροφή και σε άλλα σημεία που μπορεί να του προσφέρει ένας εργοδότης. (Δες παρακάτω).

2.2 Ώρες εργασίας - burn out

Δεν είναι μόνο αρνητικό προνόμιο του χώρου της πληροφορικής ή της ελληνική αγοράς, υπάρχει και θα υπάρχει αλλού. Στον χώρο μας βέβαια είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η πρακτική των πολλών ωρών εργασίας ακόμα και τα ΣΚ. Φυσικά, δε μιλάμε για εξαιρέσεις ή όταν υπάρχει ανάγκη αλλά για τις καταστάσεις όπου τα 10-11ωρα είναι σταθερή πολιτική και η εργασία το Σάββατο-Κύριακο συχνή. Θα μπορούσα να γράψω αρκετά post για πιθανές λύσεις αλλά και προβλήματα σε μια τέτοια πολιτική. Υπάρχουν περιπτώσεις που το management θεωρεί μια τέτοια πολιτική σαν κάτι φυσιολογικό (σκληρή στάση), υπάρχουν άλλες περιπτώσεις που ναι μεν δεν την θεωρεί φυσιολογική αλλά εξαιτίας στρεβλώσεων και κακής οργάνωσης τμημάτων, ομάδων ανθρώπων ή της συνήθης τακτικής του overpromising στον πελάτη- οδηγούμαστε εκεί. Αυτό που οι εργοδότες ξέρουν ή τουλάχιστον θα έπρεπε να ξέρουν εδώ και χρόνια είναι οτι εργαζόμενοι ιδιαίτερα στα χρόνια μας έχουν πολύ καλά ανακλαστικά επικοινωνίας και το rate του burnout είναι μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις που τουλάχιστον εγώ δέχομαι ή ρωτάνε,όταν είναι να πάνε από ένα μέρος στο άλλο.

Αν υπάρχει μια σταθερή πολιτική για μεγάλες και πολλές ώρες εργασίας σε συνδυασμό με έναν κοινό ή μέσο όρο χρηματικών απολαβών καταλαβαίνουμε όλοι οτι κάποιος δεν δέχεται να θυσιάσει για χάρη μιας μικρής χρηματικής διαφοράς την ψυχική/οικογενειακή τος υγεία. Είναι γνωστό, το έχουν γράψει πολλές φορές και το έχουν αναλύσει. Στον τομέα της πληροφορικής η μεγάλη καταπόνηση με πολλές πάνω από το φυσιολογικό ώρες εργασίας - έχει long term κακά αποτελέσματα με συνεχή μείωση της ποιότητας δουλειάς και φυσικά μειωμένη παραγωγικότητα. Όσο και να θέλουμε να κλείνουμε τα μάτια σε αυτά τα long term side effect αργά ή γρήγορα η ποιότητα της δουλειά μιας κουρασμένης ομάδας θα φθίνει με ρυθμούς ανησυχητικούς. Το ερώτημα είναι (και στις 2 πλευρές, εργαζόμενους και εργοδότες) _πόσο μας ενδιαφέρει η ποιότητα;(Αυτό το αφήνω στον καθένα να κάνει την αυτοκριτική του).

2.3 Χώρος εργασίας - Συνθήκες

Πόσα πράγματα θα μπορούσα να γράψω. Πόσα πράγματα έχω φανταστεί, η αλήθεια είναι οτι επειδή τα τελευταία χρόνια ερχόμαστε σε επαφή μέσω άρθρων και απόψεων από το εξωτερικό πιο συχνά και εύκολα από ποτέ, οι προσδοκίας, οι απορίες μας μεγαλώνουν. Θέλω να πιστεύω οτι και στη χώρα μας τα πράγματα θα αλλάξουν σιγά σιγά και ο μέσος Έλληνας πληροφορικάριος θα μπορεί να απολαμβάνει ένα τουλάχιστον αξιοπρεπέστατο χώρο εργασίας, κάτι που αρμόζει και στο είδος,ύφος και σημαντικότητα της δουλειάς του.

Δώστε Λοιπόν, στον εργαζόμενο έναν ελάχιστον ζωτικό χώρο, και όχι να στοιβάζετε σε μερικά τετραγωνικά εκατοστά μαζί με άλλους. Ένα δικό του γραφείο, έστω και μικρό και μια καλή καρέκλα.

Δώστε του σωστά εργαλεία να δουλέψει, μια μεγάλη οθόνη και ακόμα και αν το PC του δεν είναι τόσο γρήγορο, αν και πάλι αν θέλουμε να είμαστε παραγωγικοί ξέρουμε οτι αυτά στο εξωτερικό τα θεωρούν technicalities, ιδιαίτερα οι developers έχουν μηχανήματα που επιλέγουν γιατί η εταιρία ξέρει οτι είναι ένα μικρό κόστος μπροστά στο prospect να είναι ακόμα πιο παραγωγικός.

Φροντίστε να έχετε χώρους έτσι ώστε ο κάθε άνθρωπος το μισάωρο που του αναλογεί για να φάει να μπορεί να το κάνει με μια ηρεμία και όχι πάνω στο γραφείο του, όχι άλλη μυρωδιά από τη φασολάδα ή το σκόρδο του συναδέλφου στο διπλανό γραφείο, πως να δουλέψεις έτσι. Μια μικρή τραπεζαρία και ένα κουζινάκι με ένα ψυγείο για να μπορεί να έχει το φαγητό του.

Φρόντισε να έχεις απαραίτητους χώρους υγιεινής (τουαλέτες) και να τους καθαρίζουν αντίστοιχα. Κάνε μια μικρή προσπάθεια ο χώρος εργασίας να μην παρατημένος εντελώς, ακόμα και κάποια φτηνά νέα, έπιπλα σε καλή κατάσταση κάνουν τον εκάστοτε εργαζόμενο να μην νιώθει παρατημένος σε κάποιο γραφείο ξεχασμένο στη δεκαετία του 80, γιατί απλά υπάρχει, γιατί έτσι είναι και αν σου αρέσει.

Θες να τον ευχαριστήσεις λίγο, πρόσφερε του καφέ, δεν είναι μεγάλο κόστος. Ακόμα θυμάμαι πόσο εντύπωση που είχε κάνει το 2001 στην τότε μεγάλη Intracom, όταν προσέφεραν καφέ αλλά και αναψυκτικά - wow είχα πει! Μικρά έξοδα που όμως, πιάνουν. Θες να πας ένα βήμα παραπάνω; πρόσφερε του ένα γεύμα ή κάποιο μικρό event. Κάνε τον να νιώσει σαν μέρος μια ευρύτερης ομάδας. Κάποιες άλλες εταιρίες προσφέρουν κουπόνια φαγητού τα οποία μπορεί να τα ξοδέψει και στο super market. (είναι και αφορολόγητα). Δεν ξέρω (δεν το έχω ζήσει) πως είναι και τα παραδείγματα εταιριών που προσφέρουν μέχρι και μικρούς χώρους αναψυχής για (πχ play smoke room κτλ). δε θέλω να το φτάσω τόσο μακριά, θέλω να μιλήσω για αυτά που θεωρώ βασικά.

2.4 Χώρος εργασίας - τοποθεσία

Αν λάβουμε υπόψιν, (παράδειγμα η Αθήνα), θέματα όπως ευκολία πρόσβασης με μέσα ΜΜΜ, τη δυσκολία μετακίνησης αλλά και το αυξημένο κόστος μετακίνησης, η τοποθεσία του χώρου εργασίας γίνεται πια σημαντικός παράγοντας. Σίγουρα δεν είναι κάτι που ο κάθε εργοδότης μπορεί να αλλάξει άμεσα ή εύκολα. Ίσως νέες εταιρίες, ή σχήματα που ξεκινάνε τώρα να μπορούν να το σκεφτούν καθώς θα προσπαθήσουν να βρουν έναν συνδυασμό φτηνής και ποιοτικής επαγγελματικής στέγης. Η πρόσφατη κρίση εικάζω οτι θα έχει δημιουργήσει μια τάση για φτηνότερα ενοίκια σε χώρους εργασίας (εικάζω αλλά δεν είμαι σίγουρος). Ίσως να είναι ευκαιρία αυτή η εποχή. Η ύπαρξη μέσου σταθερής τροχιάς κοντά είναι σίγουρα για το περιβάλλον της Αθήνας πχ πολύ μεγάλο πλεονέκτημα.

2.5 Αντικείμενο εργασίας / Εταιρικό κλίμα

Το αντικείμενο εργασίας, δηλαδή η δουλειά και ο ρόλος είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, αλλά είναι κάτω στη λίστα μου μιας και είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί άμεσα να ελέγχει ο εκάστοτε εργοδότης. Πχ, μπορεί να έχει ανάγκη για 2-3 προφίλ εργασίας που για την ώρα τα βιογραφικά που έχει διαθέσιμα, να μην είναι ούτε κατάλληλα αλλά ούτε και οι υποψήφιοι να είναι ενθουσιασμένοι με αυτά. Οι εταιρικές ανάγκες είναι πάντα εταιρικές ανάγκες και δεν μπορούν να αλλάξουν, με άλλα λόγια είναι σεβαστές. Αυτό που εγώ έχω να προτείνω σε αυτή την κατάσταση από την μεριά των εργοδοτών είναι να έχουν όσο μπορούν μια σαφή εικόνα για το προφίλ που αναζητούν, τι σημαίνει αυτό για τον εκάστοτε υποψήφιο. Είναι ιδιαίτερα άσχημο να γίνεται μια πρόσληψη με συγκεκριμένα expectation και από τις 2 πλευρές και μετά από λίγο καιρό να ανακαλύπτουν οτι τα πράγματα δεν είναι έτσι.

/startup_ Μια μικρή παρένθεση - περίπτωση των start-up που μεγαλώνουν σε αριθμό στην ελληνική επικράτεια και προσπαθούν να προσελκύσουν ταλέντο. Δεν είναι πάντα σίγουρο οτι ο κάθε πιθανός υπάλληλος, έχει την ίδια ιδέα, vision αλλά και λαχτάρα πίσω από την επιχειρηματική ιδέα κάποιου/ κάποιων. Μάλιστα θα έλεγα οτι τις πιο πολλές φορές η μετάβαση από ένα συμβατικό εργασιακό περιβάλλον σε μια startup γίνεται για λόγους που λίγο σχετίζονται με το ίδιο το vision της startup. Δεν πρέπει να περιμένεις αυτόματα ο καθένας να θέλει να δουλέψει για σένα για τους ίδιους λόγους που ξεκίνησε/ξεκινήσατε μια προσπάθεια. Το να μεταλαμπαδεύσεις το πάθος αυτό μπορεί να θέλει υπομονή, θάρρος αλλά και ειλικρίνεια κατά τη διάρκεια μιας συνεργασίας.

Εταιρικό κλίμα. Δύσκολο θέμα και ίσως εξαιρετικά αισιόδοξο να προσπαθήσει κάποιος να αναλύσει το θέμα, σε μια παράγραφο. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι οτι πολλές φορές εξαιτίας πίεσης αλλά και κακών συνθηκών εργασίας παρατηρείς ολόκληρες ομάδες να μην αναπτύσσουν εταιρικό bonding και καλές σχέσεις. Περνάς με τους συναδέλφους σου, πιο πολύ ώρα κάθε εβδομάδα πάρα με τους δικούς σου ανθρώπους, είναι εξαιρετικά θετικό να υπάρχει μια καλή συνύπαρξης και η ίδια η εταιρία να προσπαθεί α) με τις πολιτικές της, β) με το management της αλλά και τους ηθικούς κανόνες που θέτει γ) με σχετικές δραστηριότητες να φέρνει τους εργαζόμενους πιο κοντά, και να μη δημιουργεί όσο γίνεται (μιας και είμαστε άνθρωποι και ο καθένας μας είναι διαφορετικός και με παραξενιές), ανισότητες, ίντριγκες χωρίς λόγο και καταστάσεις πίεσης.

Τέλος.

Έχω ακόμα κάποιες σκέψεις αλλά ίσως ακολουθήσει άλλο post μέσα στην εβδομάδα ιδιαίτερα για τον ελληνικό χώρο των head hunters αλλά και το ίδιο το recruiting. Παρακαλώ διαβάστε όλα τα παραπάνω με καλή διάθεση και φυσικά, είναι κατανοητό και αποδεκτό οτι δεν μπορεί η κάθε εταιρία να τα παρέχει όλα. Σίγουρα κινήσεις στους βασικούς τομείς έστω και μικρές είναι ευπρόσδεκτες. Το βασικότερο πράγμα είναι η σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου να φτάσει σε ένα επίπεδο όπου και οι 2 πλευρές να νιώθουν οτι η εκάστοτε προσπάθεια προς το καλύτερο είναι προς όφελος και των 2 πλευρών και όχι μονόπλευρη ή χωρίς αντίκρισμα!

Σχόλια, αντιρρήσεις, παρατηρήσεις σε comment!